Integraal Gezondheidsinstituut Nederland

Integrale Gezondheid begint met goed luisteren

Meerjarenbeleidsplan

2022-2024

Inhoud

Inleiding

Het Zorglandschap: van continent naar archipel

Gestandaardiseerde zorg

Het belang om gehoord te worden

Behoefte aan een integrale gezondheidsbenadering

Integrale gezondheid

Wat is integrale gezondheid?

Het fysieke, geestelijke, sociale en spirituele domein van de mens

Genezing (cure), zorg (care) en complementaire zorg

Onze droom..

Missie

Waarden

Werkwijze van het IGN

Doelgroepen waar het IGN zich op richt

Zorg voor de cliënt en patiënt

IGN als netwerk voor partners en professionals

Het IGN: een samenwerking tussen zorgprofessionals, communicatieprofessionals, journalisten en juristen

Onderwijs en opleidingscommissie

Marketing

Fondswerving

Publiciteit

Inleiding

Wij zijn blij dat wij je het Meerjarenplan van het Integraal Gezondheidsinstituut Nederland (IGN) kunnen presenteren. Op deze wijze kan je kennis maken met een ambitie waar jarenlang aan gewerkt is en die nu werkelijkheid wordt. Er zijn waarden die in alle tijden en in alle tradities hetzelfde zijn gebleven: we wensen allemaal veiligheid, geluk, een goede opvoeding voor onze kinderen en we willen allemaal gezond zijn. Gezondheid is een groot goed en het is ons veel waard[1]. Ondanks dat wij in één van de meest welvarende landen ter wereld leven en een uitgebreid en goed toegankelijk zorgsysteem hebben, lopen er toch nog heel veel mensen vast in het zorgcircuit en hebben het gevoel dat zij niet echt gehoord en geholpen worden.

De recente coronatijd heeft de, deels sluimerende, problemen op een pijnlijke manier aan het daglicht gebracht. Het huidige zorgsysteem is maar zeer ten dele in staat om mensen de gezondheid te bieden waar ze naar op zoek zijn, zeker wanneer het gaat om complexe hulp- of zorgvragen.

Het Zorglandschap: van continent naar archipel

Gezondheid en ziekte zijn complexe begrippen. Gezondheid kan niet gedefinieerd worden als de ‘afwezigheid van ziekte’. Het ligt genuanceerder. Het is in veel gevallen voor een mens niet duidelijk wat de ziekte is. Je ervaart dat je gezondheid ‘niet goed is’. Je gaat naar de dokter met een klacht, een symptoom. Vanuit het symptoom gaat de geneeskunde op zoek naar de oorzaak en kan in veel gevallen komen tot een diagnose gevolgd door een behandeling. Echter, de zorg wordt meer een meer opgesplitst in verschillende disciplines en specialismes, ieder met hun eigen domein. De hulp wordt (strikt) beperkt tot het domein van het betreffende specialisme. Bij een complexe zorgvraag wordt men niet zelden van de ene naar de andere specialist gestuurd. Iedere zorgverlener benadert de hulpvraag vanuit diens eigen vakgebied, en in toenemende mate ontbreekt het aan een hulpverlener die de ‘regierol’ heeft, het overzicht behoudt en evalueert of de juiste hulp geboden wordt. Voor de gemiddelde cliënt of patiënt is de zorg een te complex geheel om daar zelf nog het overzicht te kunnen houden.

De cliënt of patiënt hoopt dat als hij of zij het domein van de zorg betreedt, het één ‘continent’ is waar hij of zij doorheen geleid wordt om de oplossingen te vinden die nodig zijn. De praktijk is helaas veelal anders: de zorg is meer en meer een ‘archipel’ geworden van verschillende op zichzelf staande eilanden en de communicatie tussen deze verschillende eilanden laat vaak te wensen over.

Gestandaardiseerde zorg

De gezondheidszorg is net als veel andere domeinen in onze samenleving in toenemende mate afhankelijk van kwaliteitssystemen. Deze systemen zijn nuttig om goed inzichtelijk te maken welke onderzoeken en therapieën voor welke diagnose worden ingezet. Ook kan de duur van de diagnostiek en therapie en nazorg op deze wijze steeds beter berekend worden. De kwaliteitssystemen vragen om heldere protocollen en van deze protocollen kan niet zomaar worden afgeweken. Op deze wijze kunnen kosten en effectiviteit steeds beter berekend worden en de vergoedingssystemen leunen steeds meer op deze protocollen. Op deze wijze probeert men de kosten voor de verzekerde zorg zo goed mogelijk onder controle te krijgen en te houden.

Deze benadering heeft natuurlijk grote voordelen en werkt goed voor zorg met hoog volume die goed te standaardiseren is. Voor maatwerk is echter steeds minder ruimte. Ook een multidisciplinaire benadering leent zich minder goed voor deze manier van werken. Eén van de problemen die men nu ziet is de onduidelijkheid wie nu ‘hoofdbehandelaar’ en ’nevenbehandelaar’ is en hoe verantwoordelijkheden en de vergoedingen zijn geregeld. Deze onduidelijkheid raakt ook de zorg voor de patiënt. Ook lijken artsen nog maar weinig verder te kijken dan hun eigen vakgebied waardoor de patiënt met een klacht die zijn oorsprong vindt op een grensgebied tussen twee specialismen tussen wal en schip terecht kan komen.

Het belang om gehoord te worden

Kenmerkend van de gezondheidszorg is dat er relatief weinig tijd is voor een echte ontmoeting tussen cliënt/patiënt en zorgverlener en weinig ruimte is om naar het échte verhaal te luisteren. Als het gaat om 2^e-lijns hulpverlening, dan heeft de specialist al een brief van de huisarts gekregen waar ‘alles’ instaat en is men helemaal gefixeerd op de vraagstelling die binnen de grenzen valt van het specialisme waar men naartoe verwezen is. Ruimte voor het hele verhaal en het ‘verhaal achter het verhaal’ is er meestal niet.

Communicatie is moeilijk te standaardiseren en te protocolleren en daarom ook moeilijk te financieren. In de zorg gaat men meer en meer over naar gestandaardiseerde vragenlijsten waar men antwoorden kan aanvinken. Bijna geautomatiseerd tolt daar dan een (differentiaal) diagnose uit.

Om een helder beeld te krijgen van de integrale gezondheid van een mens is goede communicatie het fundament. Ook voor de integrale gezondheid kan gebruik gemaakt worden van bepaalde protocollen en gestandaardiseerde vragenlijsten, maar de communicatie blijft de sleutel. Hierbij moet niet vergeten worden dat verbale communicatie maar een (klein) deel is van communicatie. De non-verbale communicatie is zeker zo belangrijk. Communicatie is niet alleen belangrijk in het diagnostische traject, ook tijdens de behandeling en daarna blijft het essentieel.

Communicatie is meer dan het uitwisselen van informatie. Steeds weer horen we dat cliënten en patiënten hun hulpverlener niet alleen beoordelen op zijn of haar vakbekwaamheid, maar juist op hun empathisch vermogen.

Dokters zijn meestal gefocust en trots op hun kennis en kunde, op evidence based medicine, op topzorg, op de academische status etc., maar de patiënt zoekt iemand die luistert, die gevoel en begrip heeft voor zijn of haar situatie, die meedenkt en bereid is verder te kijken en die hem ziet als volwaardig mens en niet alleen als patiënt met een gezondheidsprobleem.

Behoefte aan een integrale gezondheidsbenadering

Gezondheid gaat over de gehele mens, niet over bepaalde onderdelen of organen. De mens is meer dan zijn of haar lichaam. Het rigide onderscheid tussen lichaam en geest zou ook nader moeten worden onderzocht. Lichaam en geest zijn in veel gevallen onlosmakelijk met elkaar verbonden. En de mens is nog meer dan lichaam en geest. Als we echt over integrale gezondheid willen spreken, moet de gehele mens als één en ondeelbaar worden gezien en niet als een ‘som van verschillende onderdelen’. Als we alleen naar bepaalde onderdelen van de mens kijken en ons daar uitsluitend op focussen, dan kunnen we een aantal zaken goed regelen. Denk maar aan cataracten, versleten heupen en knieën etc., maar een grote groep ziekten wordt zo niet opgelost. Denk aan de lifestyle ziekten, chronische ziekten en psychosomatische ziekten. Deze groepen en nog vele andere vragen om een multidisciplinaire én integrale gezondheidsbenadering.

Integrale gezondheid

Wat is integrale gezondheid?

Het fysieke, geestelijke, sociale en spirituele domein van de mens

Integrale gezondheid is onlosmakelijk verbonden met de integrale ontwikkeling van een mens. Ieder mens heeft een enorm ontwikkelpotentieel dat binnen ons huidige opvoedings- en onderwijsklimaat maar heel ten dele wordt aangesproken en ontwikkeld.

De verschillende domeinen kunnen op verschillende manieren worden beschreven. Voor het werk van het IGN is kozen voor de vier bovengenoemde domeinen en die te betrekken bij de integrale gezondheid: het fysieke, geestelijke, sociale en spirituele domein van de mens. Het lichamelijke domein is van oudsher al het domein van de gezondheidszorg. Het geestelijke domein krijgt in de moderne tijd steeds meer aandacht, alleen richt men zich nu voornamelijk op de pathologie van de geest zoals bijvoorbeeld geformuleerd in de DMS-5, maar wat een ‘gezonde’ psyche of geest is, blijft vaag. Ook hier geldt dat ‘gezondheid de afwezigheid van ziekte’ is.

Het sociale domein omvat veel en kan verschillen van mens tot mens. Het betreft het domein van de relaties zoals een levenspartner, kinderen, familie, vrienden en andere sociale contacten, maar ook werk en arbeid. Werk is niet alleen belangrijk voor het verwerven van inkomsten, maar ook voor levensvervulling en voor je identiteit. Als mensen hun functie verliezen (bijvoorbeeld door ontslag, ziekte of ouderdom), kan dat hun welzijn en gezondheid enorm raken. Arbeid gerelateerde gezondheidsklachten zijn een belangrijke bron van gezondheidsproblematiek.

Het spirituele domein is erg belangrijk voor de gezondheid en het welzijn van een mens. Waar spiritualiteit enkele jaren geleden nog snel het stempel ´vaag´ kreeg, erkennen tegenwoordig steeds meer mensen het belang ervan. Het gaat over thema’s als ‘wat is een zinvol of betekenisvol leven?’ Voor de één kan een gezondheidsbeperking of handicap misschien goed gedragen worden om toch een zinvol leven te leiden, voor een ander kan het een geheel andere betekenis hebben en hem of haar diep ongelukkig maken. Jezelf en je innerlijke drijfveren kennen is belangrijk en draagt bij aan diepe persoonlijke betekenisgeving in het leven. Je zoekende of verloren voelen veroorzaakt disbalans in zowel het sociale, geestelijke en fysieke domein en kan, op langere termijn, ziekte veroorzaken doordat iemand bijvoorbeeld chronisch last heeft van stress.

Genezing (cure), zorg (care) en complementaire zorg

Er zijn nog andere manieren om te kijken naar integrale gezondheid. Eén die voor ons ook erg belangrijk is, is de integrale benadering van genezing (cure), de zorg (care) en de complementaire zorg.

In de moderne tijd zie je dat het accent voornamelijk is komen te liggen op de genezing (cure). De zorg (care) komt steeds meer buiten het domein van de gezondheidszorg te liggen en wordt meer en meer overgelaten aan de sociale infrastructuur rondom de patiënt.

Naast de zorg (care) die noodzakelijk is voor het genezingsproces is er al sinds lange tijd ook een beweging om ‘complementaire’ zorg te bieden. Vanuit de geneeskunde is hier tot op de dag van vandaag veel verzet tegen, omdat het veelal niet ‘evidence based’ is dat deze vorm van zorg bijdraagt aan het herstel van de patiënt. Bij veel patiënten draagt het bij aan het algemeen welbevinden. De relatie tussen algemeen welbevinden en genezing, m.n. de lange termijn effecten, moet nog steeds verder worden uitgezocht.

Onze droom

Onze droom is dat wij leven in een samenleving waar gezondheid betrekking heeft op fysieke, geestelijke, sociale en spirituele gezondheid en waar iedereen als mens gezien wordt en waar plaats, tijd en respect is voor het volledige verhaal van ieder mens.

Missie

Het IGN is een onafhankelijke non-profit organisatie die gericht is op het bevorderen en verbeteren van de integrale gezondheid in Nederland. Het wil een portaal zijn voor zowel cliënten en patiënten die vragen hebben over integrale gezondheid, als voor professionals die zich willen inzetten om de integrale gezondheid te verbeteren.

Waarden

Wij hebben een luisterend oor, werken multidisciplinair in teamverband waarin we elkaar stimuleren en inspireren en zetten mensen in hun kracht. Wij voeren de discussie open en transparant en staan voor maatwerk.

Werkwijze van het IGN

Doelgroepen waar het IGN zich op richt

Het IGN staat open voor zowel cliënten en patiënten als voor zorgprofessionals. Het IGN biedt zowel hulp, ondersteuning en begeleiding als onderwijs en bij- en nascholingsprogramma’s.

Voor cliënten en patiënten gaat onze aandacht vooral uit naar:

– zij die vastlopen binnen de 1^e-lijn
– zij die vastlopen binnen de 2^e-lijn
– zij die staan op (te) lange wachtlijsten zonder verdere zorg en ondersteuning
– zij die vragen hebben over hun integrale gezondheid, maar geen toegang hebben tot het zorgcircuit.

Daarnaast richt het IGN zich op zorgprofessionals die willen participeren in het IGN en mee willen helpen om intakes uit te voeren en op zorgprofessionals die zich willen aansluiten als partner.

Zorg voor de cliënt en patiënt

Het IGN is voor cliënten en patiënten bereikbaar per telefoon, email en WhatsApp. We bieden een luisterend oor en proberen samen met jou te kijken naar wat precies je hulp- of zorgvraag is.

We bieden je een integrale gezondheidsintake aan om heel goed te kijken waar de mogelijkheden liggen om je situatie te verbeteren. Deze intake wordt bij ons besproken in het Multidisciplinaire overleg waar zorgprofessionals die verbonden zijn aan het IGN aan deelnemen. Vervolgens komen wij met een advies dat we met je doorspreken. Daarna bespreken we samen een eventueel vervolgtraject of een doorverwijzing naar een van onze partners of een specifiek instituut dat je verder kan helpen.

IGN als netwerk voor partners en professionals

Het IGN is ook een netwerkorganisatie voor professionals. Je komt hier in contact met gelijkgestemden t.a.v. de integrale gezondheid en je vult elkaar aan op het gebeid van expertise. Het is ook een omgeving voor bij- en nascholing en een plaats waar je je verhaal kunt doen en je vragen kunt stellen.

Het IGN: een samenwerking tussen zorgprofessionals, communicatieprofessionals, journalisten en juristen

Het IGN werkt niet alleen met zorgprofessionals. Er zijn ook communicatiedeskundigen die kunnen adviseren of actief kunnen helpen om de communicatie tussen cliënten en patiënten enerzijds en zorgprofessionals beter te laten verlopen. Vaak is de communicatie tussen een patiënt en de behandelende zorgprofessional niet gelijkwaardig. De patiënt zit in een afhankelijke situatie en kan en durft niet altijd te zeggen waar hij of zij mee zit. Hierbij kunnen communicatiedeskundigen of zorgprofessionals vanuit het IGN een rol vervullen. Goede communicatie is een voorwaarde om te komen tot een goede en optimale behandeling.

Journalisten helpen ons om de verhalen van cliënten en patiënten met ons te delen en helpen mee om op een constructieve wijze vragen en thema’s t.a.v. integrale gezondheid onder de aandacht te brengen van het grote publiek met in achtneming van alle privacy regels.

Juristen zijn nodig om mensen te helpen en te adviseren t.a.v. hun rechten. Te denken valt aan het recht op een second opinion. Heel vaak weten mensen niet wat hun rechten (en plichten) zijn. Hierbij kunnen de juristen die verbonden zijn aan het IGN hulp bieden.

Onderwijs en opleidingscommissie

Het IGN heeft een eigen onderwijs en opleidingscommissie. De komende jaren zullen verschillende workshops, cursussen en seminars georganiseerd worden. Als eerste zal gewerkt worden aan een tweetal Workshops Integrale gezondheid voor Professionals. Deze dienen als intake voor alle professionals die binnen het IGN willen werken of zich als partner willen aansluiten.

Verder zal gewerkt worden aan een jaarlijks Bij- en nascholingsprogramma, een Intervisiegroep en aan een platform voor de bespreking van casuïstiek. Tot slot is het de bedoeling om een opleiding te maken voor niet zorgprofessionals die wel willen helpen de integrale gezondheid van cliënten en patiënten te bevorderen: de Opleiding tot Integraal Gezondheidsconsulent (IGC).

Marketing

Het IGN wil nadrukkelijk een platform zijn voor geheel Nederland. Daarom zal de marketing online zijn. Het accent zal komen te liggen op de website die deels informatief is en het portaal is voor contact en hulp. Daarnaast zal er telefonisch contact mogelijk zijn.

Verdere marketing zal zich in de eerste jaren concentreren op Social Media, in het bijzonder LinkedIn (professionals), Facebook (cliënten en patiënten), Instagram en een elektronische nieuwsbrief voor cliënten/patiënten en een nieuwsbrief voor professionals.

Parallel hieraan zal er een marketingcampagne gestart worden voor de 1^e-lijn en zal er gebouwd worden aan een netwerk met bestaande gelijkgestemde organisaties of organisaties waaraan het IGN complementair is.

Fondswerving

Het IGN wil de kosten voor cliënten en patiënten zo laag mogelijk houden. Zoveel mogelijk mensen moeten toegang krijgen en houden tot het IGN. Daarom is het essentieel dat we donaties en subsidies krijgen om ons werk te kunnen doen en te kunnen voortzetten. Een belangrijk deel van ons werk zal daarom hierop gericht zijn. Het IGN is en blijft een non-profit instelling. Desalniettemin zullen er kosten gemaakt moeten worden voor ondersteuning, het in stand houden van het Instituut en voor de marketing, fondswerving en publiciteit.

Publiciteit

Eén van de kerntaken van het IGN is om via online en offline de publieke opinie te informeren over het belang van de integrale gezondheid. Het is duidelijk dat de huidige koers van de gezondheidzorg niet duurzaam en houdbaar is. We moeten een andere weg inslaan, waarop de mens zelf meer de regie heeft. Integrale gezondheid is niet alleen belangrijk voor patiënten in het curatieve traject, maar ook in het preventieve traject. Juist in dit laatste domein valt veel winst  te halen. Informatievoorziening, bewustwording en scholing zijn de thema’s die wij willen uitdragen naar de samenleving.

[1] . Voor 2022 wordt geschat dat ca. 100 miljard euro naar de zorg gaat (ca. 26% van de totale rijksuitgaven).